سایه کرونا بر مدیریت سیل در خوزستان - مجله شهبازی

به گزارش خبرنگاران به نقل از ایرنا، فرهاد ایزدجو ر گفت: مخازن سدهای دز و کرخه به گونه ای تنظیم شده که ظرفیت خالی کافی برای کنترل سیلاب های متعارف را داشته باشند، در عین حال احتیاج آبی پایین دست را در حد معمول تامین کنند.

وی گفت: حجم خالی مخازن حوضه کارون برای کنترل سیلاب بسیار مناسب و بیش از 3.6 میلیارد مترمکعب است.

وی همچنین درباره نگرانی از وقوع سیل در پایین دست رودخانه های دز و کرخه، گفت: آخرین گزارش هواشناسی برای 16 روز آینده، وقوع سه سامانه بارشی نه چندان قوی را در این مدت پیش بینی کرده که در صورت تحقق و عدم تغییر در این پیش بینی ها، نگرانی از بابت کنترل سیل وجود ندارد و جریان آب خروجی از سدهای دز و کرخه متناسب با تاب آوری رودخانه ها تنظیم می شود تا خسارتی در پایین دست به دنبال نداشته باشد.

ایزدجو اضافه کرد: در صورتی که بارش ها طبق پیش بینی ها اتفاق بیفتد، خروجی سد دز روی 700 مترمکعب درثانیه و خروجی سد کرخه به پایین دست 450 مترمکعب درثانیه ثابت خواهد ماند که متناسب با تاب آوری این رودخانه هاست.

وی گفت: چند نقطه از سیل بندها تخریب شده بود که توسط دستگاه های اجرایی متولی اکنون در حال اجراست و پیش بینی می شود تا پایان اسفند ماه به شرایط مناسب برسند.

ایزدجو با تاکید بر تسریع در ساخت سیل بندهای حوضه های دز و کرخه گفت: به دستور استاندار، تقویت سیل بندها باید با سرعت پیش برود، زیرا احتمال وقوع سیل همیشگی است و در صورت سهل انگاری، اقدامات دیرهنگام نتیجه بخش نخواهد بود.

وی شرح داد: در صورتی که بارندگی های شدید و متوالی رخ دهد، به طوری که وقت کافی برای تخلیه سد دز وجود نداشته باشد، احتمال افزایش خروجی این سد، تا یک هزار و 500 مترمکعب درثانیه وجود دارد، اما با پیش بینی های فعلی هواشناسی، شاهد این اتفاق نخواهیم بود.

خطر سیل در آهودشت

مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان گفت: با توجه به محدودیت مخزن سد دز برای کنترل سیل، پخش سیلاب در پایین دست این رودخانه، حتی در سال هایی که بارش ها نرمال است، احتمال 40 درصدی دارد و مناطق شعیبیه، بامدژ و آهودشت همیشه در معرض سیل هستند.

وی با اشاره به کمبود اعتبارات امسال برای ساخت سیل بندها، گفت: دستگاه های متولی متناسب با مبلغ بودجه در حال کار هستند؛ به طور نمونه در پایین دست حوضه دز، در بخش شعیبیه شوشتر نسبتاً خوب کار شده، سیل بندهای منطقه بامدژ در اهواز احتیاج به کار بیشتری دارد و سرعت کار در بخش آهودشت شوش اخیرا بهبود یافته اما احتیاج به شتاب بخشی بیشتری دارد.

ایزدجو نسبت به آبگرفتگی در منطقه آهودشت در صورت تعلل در انجام اقدامات پیشگیرانه هشدار داد و شرح داد: دو زهکش متعلق به شرکت کشت و صنعت میان آب (از جمله زهکش بزرگ K2) در منطقه آهودشت به رودخانه دز متصل می شود که باید تمهیدات لازم برای جلوگیری از ورود جریان در زمان سیلاب به آنها توسط این شرکت انجام شود، اما متاسفانه به رغم پیگیری های اجرا شده از سوی فرماندار شوش و امور آب منطقه غرب سازمان آب و برق خوزستان، تا به امروز اقدامی صورت نگرفته، این در حالیست که در صورت تعلل، آبگرفتگی اراضی اطراف این زهکش ها بسیار محتمل است.

وی تاکید کرد: باید به این نکته توجه داشت که سیل یک پدیده غیرقطعی است بنابراین هیچکس نمی تواند با قاطعیت درباره آن نظر بدهد، زیرا همیشه امکان دارد با سیلاب های کم نظیر و یا بی نظیر همچون بهار امسال، روبه رو بشویم.

کاهش تاب آوری رودخانه دز

این مقام مسئول در ادامه گفت: با توجه به تخریب سیل بندها، امسال تاب آوری رودخانه ها (حداکثر ظرفیت عبوردهی سیل بدون ایجاد خسارت) نسبت به پارسال کاهش یافته، بنابراین سعی می شود که تخلیه سدها به گونه ای باشد که خروجی در حد تاب آوری رودخانه ها باشد تا آبگرفتگی در پایین دست رخ ندهد.

وی اضافه کرد: رودخانه دز در سال گذشته، تحمل عبوردهی یک هزار و 100 مترمکعب در ثانیه را داشت و مسئله ای برای روستاها و شهرهای پایین دست بوجود نمی آمد اما با تخریب سیل بندها، ظرفیت آبگذری این رودخانه امسال کاهش یافته و در حد عبور 700 مترمکعب در ثانیه است.

ایزدجو اضافه کرد: با اقداماتی که اکنون در راستای ترمیم و بازسازی سیل بندها در حال اجراست، پیش بینی می شود تا پایان اسفند ماه، تاب آوری رودخانه دز تا دبی یک هزار مترمکعب در ثانیه افزایش یابد.

وی ادامه داد: روستاهایی که در بستر سیلابی رودخانه ها قرار دارند باید جابه جا می شدند، اما به دلیل مسائل اجتماعی و تصمیم مقامات مسئول مساله جابه جایی روستاها منتفی شده و به جای آن، ساخت سیل بند در اطراف روستاها و افزایش تراز خانه های جدید، در دستورکار قرار گرفته تا احتمال آبگرفتگی کاهش یابد.

شلتوک کاری، ممنوع

مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان همچنین شرایط آبی حوضه مارون- جراحی را نامطلوب دانست و گفت: آورد این رودخانه در سال آبی جاری، نسبت به متوسط درازمدت کاهش 50 درصدی داشته است.

وی شرح داد: در صورت ادامه این شرایط، ممنوعیت کشت تابستانه در حوضه مارون اعلام می شود و سهمیه آب تنها به باغات اختصاص می یابد.

ایزدجو اضافه کرد: بر اساس پیش بینی ها در تابستان آینده در حوضه های کارون، دز و کرخه مسئله ای برای تامین کشت های معمول نخواهد بود اما برای کشت های پرمصرف همچون برنج محدودیت اعمال می شود و امکان کشت شلتوک و تکرار شرایط پارسال وجود ندارد.

وی اضافه کرد: تابستان امسال احتیاج آبی کشت های نرمال برای همه حوضه ها بجز مارون تامین می شود اما در هیچکدام از حوضه های آبی نمی توان انتظار کشت های پرمصرف را داشت و آب مورد احتیاج کشت های شلتوک را نمی توانیم تامین کنیم.

بر اساس این گزارش، با توجه به شیوع کرونا در کشور از جمله خوزستان، نگرانی هایی از بابت احتمال وقوع سیل در این استان و اسکان سیل زدگان در اردوگاه های اضطراری مطرح شده است.

همزمان کارشناسان و مسئولان سازمان آب و برق خوزستان نسبت به احتمال تکرار سیل در این استان به ویژه در پایین دست رودخانه دز هشدار داده اند.

فراز رابعی معاون مطالعات پایه و طرح های جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان 21 اسفند ماه، از افزایش خروجی سدهای کرخه و دز بر اساس حداکثر ظرفیت ایمن پایین دست رودخانه ها خبر داده و از ساکنان حاشیه این رودخانه ها به ویژه در مناطق پایین دست درخواست کرد که ضمن خودداری از نزدیک شدن به رودخانه ها، احتیاط لازم را رعایت کنند.

به گفته وی، افزایش خروجی سدها با هدف ایجاد آمادگی مخازن آنها برای بارش های بهاره انجام شده و بر همین اساس خروجی سد دز از به 700 مترمکعب درثانیه و خروجی سد کرخه به 450 مترمکعب درثانیه افزایش یافته است.

روستاهای 6 شهرستان دزفول، شوش، شوشتر، اهواز، دشت آزادگان و هویزه از افزایش خروجی سدهای دز و کرخه متاثر می شوند.

پیش از این حسینی مدیر دفتر حفاظت و مهندسی رودخانه ها و سواحل سازمان آب و برق خوزستان گفته بود: سیل بندهای برخی از روستاهایی که در سیل بهار امسال دچار آبگرفتگی شده بودند به طور کامل استحکام بخشی و ترمیم نشده است، این مساله احتمال وقوع دوباره سیلاب در این روستاها را با افزایش دبی رودخانه های دز و کرخه بوجود آورده است. در صورت تاخیر در ترمیم ها با توجه به افزایش دبی رودخانه های کرخه و دز، احتمال تکرار آبگرفتگی در پایین دست وجود دارد اما در صورت ترمیم و استحکام بخشی سیل بندها مسئله ای نخواهیم داشت.

به گفته وی، بیشترین مشکل سیل بندها در پایین دست رودخانه کرخه در دهستان آهودشت در شوش و برخی روستاهای دشت آزادگان و هویزه و در پایین دست رودخانه دز در منطقه بامدژ شهرستان اهواز وجود دارد.

از سوی دیگر حاجی زاده مدیر کل مدیریت بحران خوزستان 20 اسفند در نشست شرایط تاب آوری رودخانه ها و شرایط سدهای استان گفته است که یکی از دلایل تکمیل نشدن سیل بندها، نبود پیگیری جدی از سوی متولیان امر است که به رغم تاکید استاندار در جلسات متعدد موجب شد ترمیم سیل بندها تا به امروز به طور کامل اجرا نشود.

در فروردین ماه پارسال خروجی سد کرخه به بیش از 2 هزار مترمکعب برثانیه و خروجی سد دز به بیش از سه هزار مترمکعب بر ثانیه رسید.

در پی طغیان رودخانه های کرخه، کارون و دز 21 شهرستان دچار سیلاب شدند. 133 روستا به زیر آب رفت و 374 روستا به صورت جزیی و کلی تخلیه شدند. به گفته وزیر کشور 400 هزار نفر در خوزستان تحت تاثیر سیل بهار امسال بودند.

به گفته، فرهاد ابول نژادیان سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز تا ظهر روز 22 اسفند، تعداد بیماران کرونا در خوزستان به 158 نفر رسیده که از این تعداد تا کنون 30 نفر (بیش از یک پنجم آنها) فوت کرده ، 59 نفر بهبود یافته و 69 نفر بستری هستند. آنطور که این دانشگاه گزارش کرده پیک بیماری کرونا در خوزستان از 20 اسفند آغاز شده و تا 26 اسفند ادامه دارد.