خواص شگفت انگیز ملکه روغن ها - مجله شهبازی

به گزارش عصر ایران، ویژگی های تغذیه ای گیاه کنجد با نام علمی Sesamum indicum سبب شده تا به روغن آن لقب ملکه دانه های روغنی را بدهند. این گیاه که به آن سمسم و جلجلان هم گفته می شود، متعلق به خانواده Pedaliaceae و گروهی از گیاهان است که برای دانه های خوراکی خود برداشت می شوند.

روغن کنجد از دانه های کنجد خام تهیه شده و کاربردهای آشپزی، دارویی و آرایشی متنوعی دارد. برای نمونه روغن حاصل از دانه های کنجد یک روغن مخصوص پخت و پز محسوب می شود و در مناطقی مانند جنوب هند، چین، ژاپن، خاورمیانه و کره محبوبیت فراوانی دارد. این ترکیب بعلاوه به عنوان تقویت نماینده عطر و طعم در غذاهای آسیای جنوب شرقی نیز کاربرد دارد.

البته فواید مصرف روغن کنجد بسیار متنوع است و از درمان خشکی بینی تا کنترل قند خون، تقویت سلامت قلبی عروقی و مبارزه با التهاب را پوشش می دهد. نکاتی که در ادامه شرح داده می شوند، با استناد به مقالات منتشر شده به وسیله مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا جمع آوری شده اند.

یکی از مهم ترین کاربردهای درمانی روغن کنجد به برطرف خشکی بینی مربوط می شود. همین کاربرد سبب شده تا شرکت های داروسازی اقدام به فرمولاسیون روغن کنجد در قالب اسپری های بینی نمایند.

تعیین شده که مصرف منظم این دسته از محصولات دارویی ضمن حفظ رطوبت مخاط بینی و جلوگیری از خشکی، از ابتلا به عفونت های مختلف نیز تا جای امکان پیشگیری می نماید.

روغن کنجد حاوی مقادیر قابل توجهی سزامول و سزامینول است. به گفته دانشمندان این دو آنتی اکسیدان ممکن است اثرات قدرتمندی بر سلامت شما داشته باشند.

آنتی اکسیدان ها موادی هستند که به کاهش آسیب سلولی ناشی از رادیکال های آزاد یاری می نمایند. لازم به ذکر است که تجمع رادیکال های آزاد در سلول های بدن منجر به التهاب و بیماری خواهد شد. بر اساس مطالعه ای یک ماهه روی موش های آزمایشگاهی، مصرف مکمل های حاوی روغن کنجد از آسیب به سلول های قلب جلوگیری می کند. در همین مطالعه افزایش سطح فعالیت آنتی اکسیدانی در موش هایی که روزانه 2 تا 5 میلی لیتر روغن کنجد به ازای هر پوند (5 تا 10 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم) وزن بدن دریافت نموده بودند، مشاهده شد.

از طرفی دیگر استفاده موضعی نیز اثرات مشابهی را در پی دارد. با استناد به یک پژوهش آزمایشگاهی، روغن کنجد با مهار ترکیباتی مانند زانتین اکسیداز و نیتریک اکسید آسیب سلولی را کاهش می دهد.

از آن جایی که التهاب مزمن منجر به ابتلا و تشدید انواع بیماری ها می شود، بسیار مهم است که آن را در سریع ترین زمان ممکن محدود کنیم.

در طب سنتی تایوانی روغن کنجد جایگاهی دیرینه دارد و سالیان سال است که از آن برای خواص ضد التهابی قوی استفاده می نمایند. از جمله دیگر کاربردهای مرتبط آن می توان به درمان التهاب مفاصل، دندان درد و خراش های پوستی اشاره نمود.

اخیراً مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی مختلفی هم نشان داده اند که روغن کنجد می تواند نشانگر های التهابی را به طور معناداری کاهش دهد. با این حال همچنان به مطالعات انسانی بیشتری احتیاج است.

با توجه به مقالات چاپ شده به احتمال زیاد روغن کنجد می تواند از تنظیم بهتر قند خون پشتیبانی کند که به ویژه برای افراد مبتلا به دیابت اهمیت فراوانی خواهد داشت. طی یک مطالعه معتبر دیده شد که قرار گیری موش های دیابتی در رژیم غذایی حاوی 6 درصد روغن کنجد به مدت 42 روز در مقایسه با موش هایی که از این روغن تغذیه نشده بودند، سبب کاهش قابل ملاحظه در سطح قند خون مبتلایان شد.

روغن کنجد حتی ممکن است در تنظیم طولانی مدت قند خون هم نقش داشته باشد. طبق مطالعه ای روی 46 بزرگسال مبتلا به دیابت نوع 2، مصرف روغن کنجد به مدت 90 روز به طور معناداری قند خون ناشتا و هموگلوبین A1c را در مقایسه با گروه دارونما کاهش داده است. سطح HbA1c نشانگر کنترل قند خون در طولانی مدت است.

یاری به درمان آرتریت

استئوآرتریت جمعیت زیادی در سراسر دنیا را تحت تأثیر خود قرار داده است و یکی از علل شایع درد مفاصل به شمار می رود.

چندین مطالعه صورت گرفته روی جوندگان، روغن کنجد را با بهبود آرتریت مرتبط دانسته اند. در یک مطالعه 28 روزه، محققان این روغن را با دوزهای روزانه 0.5 میلی لیتر به ازای هر پوند (1 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم) وزن بدن به موش ها خوراندند. در ادامه موش های تحت آزمایش کاهش علائم آرتریت مانند درد مفاصل و بعلاوه نشانگرهای مربوط به استرس اکسیداتیو را تجربه کردند.

هرچند مطالعات حیوانی حاکی از آن هستند که روغن کنجد در تسکین درد آرتریت موثر است، به تحقیقات انسانی بیشتری در این زمینه احتیاج است.

یاری به بهبود زخم ها و سوختگی ها

روغن کنجد ممکن است به صورت موضعی برای یاری به بهبود زخم ها و سوختگی ها نیز استفاده شود.

ازون یک گاز طبیعی است که می توان از آن برای مقاصد پزشکی استفاده کرد. استفاده بالینی از آن به سال 1914 برمی شود، زمانی به منظور درمان عفونت ها طی جنگ دنیای اول کاربرد داشت. در این میان ترکیبات دیگری تحت عنوان روغن های ازون دار ازن نیز معرفی شدند که به صورت موضعی برای درمان انواع بیماری های پوستی مصرف داشتند. در یک مطالعه حیوانی، درمان موضعی با روغن کنجد ازون دار با سطوح بالاتر کلاژن در بافت زخم همراه بود. کلاژن یک پروتئین ساختاری است که برای فرایند ترمیم زخم لازم است.

یک سری پژوهش های دیگر هم نشان داده اند که درمان موضعی با روغن کنجد مدت زمان لازم برای بهبود سوختگی و زخم را در موش های آزمایشگاهی کاهش می دهد. توانایی این روغن در سرعت بخشیدن به بهبود زخم و سوختگی را می توان به خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی آن نسبت داد.