به مناسبت 100 سالگی استودیوی دیزنی؛ نفوذ با انیمیشن در فرهنگ عامه - مجله شهبازی

همزمان با رشد سریع آواتار: راه آب (Avatar: The Way Of Water) در لیست باکس آفیس دنیای، کمپانی والت دیزنی به لطف معامله بسیار گران قیمتش در سال 2019، یعنی خرید حق مالکیت محصولات سینمایی و تلویزیونی کمپانی رقیبش، فاکس قرن بیستم، حالا یا مالک یا دارنده سهام هر نه فیلم از ده فیلم بزرگ تاریخ است. اما این تنها یکی از نتایج خرید فاکس به وسیله دیزنی است که این بزرگ ترین شرکت تفریح دنیا را دوباره از نو ساخت و منظره هالیوود را تغییر داد. همین معامله هولو (Hulu) را به سرویس پخش آنلاین اختصاصی دیزنی اضافه نمود و شبکه هایی مانند FX و زیرشاخه هایش را با حق مالکیت محصولات تلویزیونی دیزنی، که خود پیش از شامل ABC و شبکه های تلویزیونی می شد که معیناً با برند دیزنی کار می نمایند، ترکیب کرد.

به عبارت دیگر، شاید دیزنی به معنای واقعی کلمه مالک همه چیز نباشد، اما آن قدر دارایی دارد که نمی توان مقدار و میزانش را درست و دقیق تشخیص داد. و جز این، با اینکه تصور آینده ای که دیزنی در آن مالک همه چیز باشد و مأموران کنترل فکر و اراده خود را همه جا بگذارد سر پست و کار، به شدت وحشت زاست، باید گفت همین حالا کنترل بیش از مقدار این کمپانی بزرگ بر بخش زیادی از فرهنگ عامه آثار هنری رسمی جالبی را فراوری نموده است، که ناگزیر یک دوره رکود را در پی خواهد داشت که همه چیز در آن راکد و تکراری خواهد بود. مسئله لزوماً این نیست که دیزنی همه چیز را می خرد، این است که همه چیز را می خرد، شیره جانش را می کشد و بعد می اندازدش دور و می رود سراغ چیزی تازه تا شیره جان آن را هم بکشد و برود سراغ سوژه بعدی که (باز هم) عطش بی انتهای یک کمپانی بزرگ و سهامدارانش را قانع کردن کند.

روند کنونی دیزنی حداقل به اوایل دهه 2000 برمی گردد، مدت کوتاهی پس از اینکه باب ایگر، مدیر عامل دیزنی، (برای اولین بار، نه دومین بار) مسئولیت را بر عهده گرفت. آن موقع، انیمیشن فراوری خود دیزنی در رکود بود و فیلم های فراموش شدنی ای مثل خرس برادر (Brother Bear)، خانه ای در مزرعه (Home On The Range)، جوجه کوچولو (Chicken Little) و دیدار با رابینسون ها (Meet The Robinsons) را منتشر کرد. در عین حال، قرارداد پخش با پیکسار را هم داشت که با سرعت تمام اجرا می شد و هیچ نشانی از تقلیل این سرعت عمل را نشان نمی داد؛ که نتیجه اش شد اکران فیلم های پیروزی مثل در جست وجوی نمو (Finding Nemo)، شگفت انگیزها (The Incredibles) و ماشین ها (Cars)، که صرف نظر از نظر منتقدان، پول هنگفتی را نصیب صاحبان کمپانی کرد.

ایگر به سمت خرید کامل پیکسار حرکت کرد و اساساً آن را طوری ساخت که شکست پروژه های انیمیشنی خود دیزنی دیگر مهم نباشد، چراکه می توانست برای پیروزیت به سازندگان معتبر و قابل اعتماد پیکسار و فراوریات پیروز شان تکیه کند. اوضاع تا حد زیادی به این شکل پیش می رفت، که پیکسار تمام پول و توجهی را که باید به دست آورد، تا زمانی که استودیو انیمیشن دیزنی دوباره جایگاه خودش را با فیلم هایی مثل رالف خرابکار (Wreck-It Ralph)، گیسوکمند (Tangled) و البته یخ زده (Frozen) تثبیت کند. وقتی همه گیری شیوع پیدا کرد، کاملاً معین شد که دیزنی در کدام شاخه پتانسیل بیشتری می بینید؛ سه فیلم از چهار فیلم پیکسار از مارس 2020 مستقیماً به دیزنی پلاس منتقل شدند، در حالی که همه فیلم های انیمیشن دیزنی که در همان دوره پخش شدند، در سالن های سینما به نمایش درآمدند.

لگو سری دیزنی و پیکسار مدل Lightyear Zyclops Chase Space کد 76830

1,370,000

تومان

پتوی ازدیلک مدل Cars Pixar تک نفره سایز 155×215 سانتی متر

2,240,000

1,881,600

تومان

محصولات پیکسار در خبرنگاران

مشاهده همه

بهره برداری دیزنی از مارول تا جای ممکن

رویکرد مشابهی را می توان از سوی دیزنی در مقابل مارول مشاهده کرد؛ دیزنی ایگر در سال 2009 آن را خرید. مارول تازه آغاز نموده بود به ساخت فیلم با تمرکز بر تعداد انگشت شماری از شخصیت هایی، که بعد از فروش مرد عنکبوتی (Spider-Man) و مردان ایکس (X-Men) در دوران ورشکستگی، هنوز حق اقتباس از آن ها را داشت، و در عین حال داشت زمینه را برای ایده هنوز نامعینی که تهیه نماینده مغز متفکر، کوین فایگ، برای ساختن یک دنیا سینمایی به هم پیوسته در فکر داشت، فراهم می کرد. اولین فیلم استودیو مارول که از سوی دیزنی پخش شد، اولین نشانه ای بود که می گفت شاید این طرح بی معنی واقعاً جواب دهد؛ فیلم چه بود؟ انتقام جویان (The Avengers).

با پول دیزنی و دست بالایی که داشت، فایگی توانست یک فرنچایز سینمایی بسازد که دقیقاً همان طور که او می خواست عمل کند. مسائلی در این مسیر با فیلمسازانی وجود داشت که همواره نمی خواستند بخشی از آن طرج بزرگ باشند، اما وقتی انتقام جویان: سرانجام بازی (Avengers: Endgame) اکران و تبدیل به یکی از پیروز ترین فیلم های تمام دوران شد (هم از نظر مالی و هم اینکه پیروز شده بود چند قصه و شخصیت مختلف از چند فیلم را به هم وصل کند)، روشن بود که فایگی درست عمل نموده و پیروز شده است.

اما دیزنی که یک جا متوقف نمی گردد یا نمی تواند بگردد، و این چنین شده است که دنیای سینمایی مارول حالا قربانی پیروزیت خود شده است. فایگی ثابت کرد که می تواند این کار را انجام دهد، که می تواند بیست فیلم را پخش کند که همگی بستر را برای یک چیز مهیا نمایند، اما این بدان معناست که حالا هر فیلمی که از این دنیا بیرون می آید، باید وجود خودش را هم به عنوان بخشی از طرحی بزرگ توجیه کند. با توجه به اینکه حتی تجربه مرد مورچه ای و زنبورک: شیدایی کوانتومی (Ant-Man And The Wasp: Quantumania) هم گویا قرار است سود زیادی برای دنیا سینمایی مارول داشته باشد، این روشن است که هیچ کس دیگر نمی تواند فقط یک فیلم مارول بسازد. همواره باید بعدش چیزی بیاید و بعدش چیزی دیگر.

دیزنی دنیا سینمایی مارول را تصاحب کرد و حالا دارد کوشش می نماید آن تصاحب را با فیلم هایی که آن پیروزیت های تضمین شده محصولات پیشین را ندارند، حفظ کند. تصمیم دیزنی مبنی بر خرید دارایی های فاکس هم در دنباله همین روند است، تصمیمی که به مارول تعدادی گزینه تیری در تاریکی در مواقع اضطراری در قالب مردان ایکس و چهار شگفت انگیز (The Fantastic Four) داد. حتی دنیا سینمایی مارول هم باید به طور مداوم توسعه یابد و چیزهای دیگر را ببلعد به این امید که مبادا یک وقت بی ربط بماند.

بادی اسپلش زنانه سی گل مدل Marvel حجم 200 میلی لیتر

89,700

63,200

تومان

اکشن فیگور مارول طرح روح سوار

7,619,000

تومان

محصولات مارول در خبرنگاران

مشاهده همه

و حالا بهره برداری از فرنچایز جنگ ستارگان

و حالا نوبت جنگ ستارگان (Star Wars) است که دیزنی آن را به عنوان یک فرانچایز از پیش ساخته شده تصاحب کرد؛ ایگر لوکاس فیلم را در سال 2012 خرید. درست زمانی که دنیا سینمایی مارول در حال تبدیل از مجموعه ای از داستان های به هم پیوسته بی قاعده داشت برای خودش به یک ژانر تبدیل شد. مشکل جنگ ستارگان این نبود که دیزنی شیره جانش را آن قدر کشید که دیگر چیزی باقی نماند، این بود که دیزنی آن قدر روی آن سرمایه گذاری کرد و آن قدر بر قدرت برند تأکید کرد که دیگر آن قدر سمی شد که نمی شد چیزی ازش بیرون کشید.

نیرو برمی خیزد (The Force Awakens) جی.جی. آبرامز بی خطرترین و محافظه کاترین چیزی بود که می شد باشد؛ نامه ای عاشقانه به جنگ ستارگان، درست مثل فیلم های اصلی جورج لوکاس پر از اشاره به فیلم های سامورایی، داستان های جنگی و حماسه های علمی تخیلی، و پروژه بزرگی هم بود. در واقع آن قدر بزرگ که دیزنی را در دامی انداخت که تشخیص داد ضروری است هر سال یک فیلم کاملاً تازه از دنیا جنگ ستارگان بسازد، که نتیجه اش شد فیلم های نه چندان ویژه و قابل پیش بینی تری همانند روگ وان (Rogue One) و سولو (Solo).

اما بدتر از آن، واکنش عجیب و غریب به آخرین جدای (The Last Jedi) ساخته ریان جانسون بود، فیلمی درخشان و زیبا که جرئت به خرج داد این پرسش را مطرح کند که جنگ ستارگان واقعاً درباره چیست و واقعاً برای چه کسی است. برخی هواداران مسائل به جایی با آنچه فیلم می گفت و می کرد داشتند، اما صدای آن ها به علت مسائل کاملاً نابه جایی که نژادپرستان و زن ستیزان بسیار پر سر و صدا مطرح کردند، خاموش شد. کاتلین کندی، رئیس لوکاس فیلم، حتی تا به امروز از جانسون حمایت می نماید، اما وقتی جی.جی. آبرامز برگشت تا دنباله سه گانه دیزنی را با ظهور اسکای واکر (The Rise Of Skywalker) به سرانجام برساند - فیلمی که جرئت نمی نماید چیزی را زیر سؤال ببرد یا به چالش بکشد و تنبل ترین روایت کل فرنچایز است - واضح بود که واکنش منفی، دیزنی را ترسانده بود.

ساختنی دارت ویدر جنگ ستارگان برند دکول مدل 9015

980,000

تومان

لگو مدل جنگ ستارگان 75333 Obi-Wan Kenobi Jedi Starfighter

3,120,000

تومان

محصولات جنگ ستارگان در خبرنگاران

مشاهده همه

بعد از آن، فیلم های جنگ ستارگان که در دست ساخت بودند، مهجور ماندند و برند تمرکز خود را از سینماها به سواحل کم مخاطره تر دیزنی پلاس تغییر داد. مجموعه مندلورین (The Mandalorian) اولین تجربه تلویزیونی لایو اکشن فرنچایز جنگ ستارگان پیروزیت آمیز بود، و لوکاس فیلم هوشمندانه از پلتفرم پخش آنلاین به عنوان راهی برای کار روی ایده های مختلف جنگ ستارگان استفاده نموده است که لزوماً احتیاج نیست یک پروژه خیلی مهم و بزرگ مثل فیلم ها باشد. سریال کتاب بوبا فت (The Book Of Boba Fett) وحشتناک بود، و اوبی وان کنوبی (Obi-Wan Kenobi) وقت تلف کردن بود، اما آندور (Andor) شاید یکی از برترین داستان هایی باشد که تا به حال در آن دنیا رخ داده است - و علت اینکه پیروز هم شد این بود که از هسته دستگاه دیزنی کمی فاصله داشت.

چیزی از کتابخانه قدیمی فاکس احتمالاً قربانی بعدی شکم گرسنه دیزنی خواهد بود. پشتوانه بزرگی دریافت خواهد نمود که نتیجه خواهد داد، و بعد برای قدم های بعدی و بیشتر از بین خواهد رفت. شاید این قرعه به نام بیگانگان (Aliens) بیفتد، شاید سیمپسون ها (The Simpsons). یا شاید آواتار (Avatar) اگر دیزنی تصمیم بگیرد جیمز کامرون را عصبانی کند و وقتی آن را تصاحب کرد، آغاز کند به فشار آوردن به فرنچایز. همه این ها در نهایت خبر بدی برای دیزنی است، این یک نهاد سرمایه داری بودن که در آن حرکت رو به جلو تنها چیزی است که مهم است. اما خبر خوب برای ما این است که احتمالاً هنوز هم گاهی از این معاملات که روبه روز بدتر می شوند، فیلم ها و برنامه های تلویزیونی جالبی نصیب مان می گردد. بعد آن فیلم ها و برنامه های تلویزیونی باحال در کوره ای ریخته می شوند تا بشوند سوخت هر آنچه قرار است قدم و پروژه بعدی باشد.

کوله پشتی دیزنی مدل Mickey and Goofy Basketball

4,200,000

2,999,900

تومان

ماگ دیزنی مدل تایگر کد T570

930,000

تومان

محصولات دیزنی در خبرنگاران

مشاهده همه

منبع: avclub

منبع: دیجیکالا مگ