گونه های نادر حیات وحش ایران که در معرض انقراض اند - مجله شهبازی

اما این را هم می گوید که در برخی موارد و در برخی نقاط دنیا، برخی اعتقادات خرافی نیز، شکار گونه ها را افزایش داده است. این استاد محیط زیست می افزاید: در ایران، تنها خشک شدن دریاچه ارومیه، امکان حضور و زاد و ولد را از 126گونه پرنده ای که همیشه به آنجا مهاجرت می نموده اند، گرفته است. به گفته کهرم، سیاه خروس گونه ای که زیستگاهش ارسباران است، تنها گونه ای است که به علت قرار داشتن زیستگاهش در جنگل های انبوه و متراکم، از شکار و نهاده شدن در معرض انقراض در امان مانده است.

گاندو

کاهش باران و کم آب شدن آب رودها، گونه های نادر جانوری استان سیستان و بلوچستان همانند گاندو یا همان تمساح پوزه کوتاه را که از گونه های منحصر به فرد کشور است در معرض خطر انقراض قرار داده است. وحید پورمردان، مدیرکل محیط زیست سیستان و بلوچستان به همشهری می گوید: خشکسالی های پی درپی در جنوب استان، خشکی رود باهو کلات که منطقه اصلی زیست گاندوهاست و نیز تصادفات جاده ای، جمعیت گاندوها را به شدت تهدید می نماید.

البته به علت احداث جاده نو، اندازه تصادف گاندو و تلف شدنشان تقریبا به صفر رسیده است. به گفته وی، جمعیت گاندوها طبق آخرین سرشماری که سال گذشته انجام شد 419سرتمساح است. با کوشش های اجرا شده و مراقبت از گاندوها که به وسیله سازمان محیط زیست انجام می گردد، جمعیت گاندوها در چند سال اخیر ثابت مانده است، اما همچنان به عنوان گونه در معرض خطر انقراض محسوب می شوند.

گوزن زرد

گوزن زرد ایرانی به علت ترکیب رنگ و خال های روی بدنش به عنوان زیباترین گوزن در بین گوزن های ایرانی و حتی دنیا معروف است، اما هم اکنون در لیست EN یا گونه در معرض انقراض نهاده شده است. هم اکنون حدود 500رأس گوزن زرد ایرانی در کشور وجود دارد که همگی در سایت های پرورش و تکثیر حضور دارند. جزیره اشک دریاچه ارومیه، میان کتل فارس و باغ شادی یزد ازجمله سایت های نگهداری این گونه هستند که به گفته فرشاد اسکندری، کارشناس حیات وحش همگی تکثیر یافته از گوساله های متولد شده در دهه 40هستند.

این گوزن ها برای تکثیر و جلوگیری از انقراض، به باغ وحشی در آلمان فرستاده شدند و سپس گوساله هایشان به ایران بازگشتند. برنامه عمل نجات گوزن زرد تدوین و ابلاغ شده که یکی از موارد آن انتقال گونه ها از نقطه ای به نقطه دیگر برای جلوگیری از تقارب ژنتیک است.

میش مرغ

میش مرغ، پرنده ای از خانواده هوبره یان است که در دشت های وسیع بی درخت، زمین های استپی و کشتزارهای پهناور حبوبات و علفزارها زندگی می نماید. این پرنده دارای گردن و پاهای کشیده، بال ها و منقار پهن و پرهای رنگارنگ است و روی زمین لانه سازی می نماید. هم اکنون دشت سوتاو بوکان مهم ترین زیستگاه میش مرغ در کشور است. این پرنده در شرایط آسیب پذیر(VU) نهاده شده است.

خرس سیاه آسیایی

خرس سیاه آسیایی هرچند بیشتر گیاهخوار است اما رفتاری پرخاشگرانه نسبت به انسان دارد. زیستگاه آن در ایران در کوهستان های شهرستان نیک شهر در جنوب سیستان و بلوچستان است. شهرستان رودان در استان هرمزگان نیز یکی از مهم ترین زیستگاه های این گونه است. خرس سیاه آسیایی در لیست قرمز اتحادیه دنیای حفاظت از طبیعت، در طبقه آسیب پذیر (VU) نهاده شده است.

گور خر ایرانی

جمعیت گورخرهای ایرانی طی 40سال از 2500رأس به 700رأس رسیده است. دشمن درجه یک گورها، شکارچیان هستند. اکبر همدانیان، کارشناس محیط زیست به همشهری می گوید: گورخر دشمن طبیعی ندارد. گورها در پی خشکسالی از کویر به کوهپایه ها پناه می برند اما آنجا نیز در دام شکارچیان گرفتار می شوند. براساس آمارها تعداد گورهای توران بین 90تا 100رأس و گورهای منطقه بهرام گور در استان فارس 550تا 600رأس هستند که البته این به جز تعداد گورخرهای یزد و گونه های در اسارت است.

یوزپلنگ آسیایی

یوزپلنگ آسیایی یا همان یوزپلنگ ایرانی یکی از گونه های بسیار در معرض خطر و در معرض انقراض نهاده شده است. طرح های حفاظت از یوز آسیایی به جز طرح بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، شامل حفاظت از 2 گونه ماده به نام های دلبر و ایران و یک گونه نر به نام کوشکی در پارک پردیسان و در اسارت است. پیش از این نیز در پارک پردیسان از ماریتا نگهداری می شد که در سال 82 به علت کهولت سن در 9سالگی از بین رفت. از مدتی قبل نیز طرح لقاح مصنوعی دلبر و کوشکی مطرح شد که به تازگی امکان این لقاح مورد ارزیابی نهاده شد و قرار است در خاتمه تعطیلات نوروز عمل لقاح مصنوعی این 2 یوز انجام گردد تا شاهد تولد توله یوز در اسارت باشیم. ایران نیز یوز ماده دیگری است که هم اکنون بالغ شده و به روزنه امیدی برای این عمل تبدیل شده است. البته این3 ، تنها یوزهای موجود در ایران نیستند.

محیط بان ها هر از گاهی گزارش و عکس هایی از یکی، دو قلاده یوز در نقاط مختلف کشور ارائه می دهند اما خطر شکار و تلف شدن آنها در تصادفات جاده ای همچنان وجود دارد. طرح ایجاد جاده ایمن در پارک توران و در مسیر جاده تهران به مشهد یکی از این طرح هاست تا از تصادفات جاد ه ای یوز ها بکاهد. هم اکنون تعداد یوزهای ایران با خوش بینی حدود 50قلاده برآورد می گردد واین یعنی یوزها فقط یک گام با انقراض فاصله دارند.

آموزش فنون حفاظت از گونه های در خطر انقراض

سازمان حفاظت محیط زیست سی ویکمین برنامه زنگ آموزش خود را به موضوع فنون حفاظت از گونه های در خطر انقراض اختصاص داده است.به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، آرش یوسفی، مدیرکل دفتر آموزش محیط زیست سازمان در این باره گفت: دست کم 74گونه جانوری همانند یوزپلنگ ایرانی، پلنگ، خرس سیاه آسیایی، لاک پشت پوزه عقابی، گورخر ایرانی، گوزن زرد، تمساح پوزه کوتاه، فک خزری و هوبره در لیست قرمز اتحادیه دنیای حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارند. وی اضافه کرد: در این برنامه آموزشی که امروز برگزار می گردد روش های حفاظت از گونه های در معرض خطر انقراض ایران آموزش داده می گردد. به گفته یوسفی، شرکت در این برنامه آموزشی برای عموم آزاد است.

پ