کتاب هایی که کرونا دارند - مجله شهبازی

به گزارش خبرنگاران، حدود شش ماه از هم نشینی با مهمانی ناخوانده که شمایلی دیگر به زندگی مان داده است می گذرد. ویروس کرونا که در روزهای آغازینِ ورودش آن چنان مشغله ای در جامعه ایجاد نموده بود که برخی از نویسندگان و شاعران کمتر سراغ نوشتن می رفتند حالا جای خود را در نوشته ها پیدا نموده است.

کرونا که در ماه های اخیر موضوع بحث های مردم از تاکسی و اتوبوس گرفته تا داروخانه و کتاب فروشی شده، فرصتی را برای اهل قلم فراهم نموده است تا بیش از پیش در خانه بمانند و در این فرصت بتوانند به خلق آثار بیشتری روی بیاورند. البته برخی کتاب ها هم در این بین با این ویروس ناخوانده همنشین شده اند.

از ادبیات و جامعه شناسی تا اقتصاد

جست وجو در فهرست کتاب های چاپی موسسه خانه کتاب نشان می دهد که تا به امروز 25 کتاب در عنوان های خود نام کرونا را ثبت نموده اند؛ این رقم تنها به آن دسته از کتاب هایی مربوط است که به طور مستقیم به ویروس کرونا ارتباط دارند و از نام این ویروس در عنوان شان استفاده شده است. حال آن که ممکن است کتاب های دیگری هم مرتبط با موضوع ویروس کرونا یا متاثر از آن اما با عنوان و زمینه ای دیگر منتشر شده باشند.

کتاب هایی که در عنوان شان کرونا دیده می گردد با موضوعاتی گوناگون و برای رده های سنی مختلف منتشر شده اند؛ از داستان تا اقتصاد، مدیریت و علوم شناختی موضوعات این کتاب هاست. در میان شان نه فقط کتاب های تالیفی بلکه ترجمه هم دیده می گردد. پیشگیری و مقابله با کرونا عنوان یکی از کتاب های موجود در این دسته بندی است که نام مسعود مردانی، متخصص بیماری های عفونی که در ماه های اخیر سخنان و توصیه های بسیاری از او درباره این ویروس شنیده ایم، در میان نویسندگان آن دیده می گردد. ابوالفضل فاتح، روح الله فاتح و علیرضا اخضری دیگر نویسندگان این کتاب هستند.

پاندومی: کرونا دنیا را تکان می دهد کتاب دیگری است که اسلاوی ژیژک، فیلسوف، نظریه پرداز، جامعه شناس و منتقد فرهنگی اسلوونیایی آن را نوشته و نوید گرگین ترجمه نموده و در خردادماه امسال منتشر شده است. ویروس کرونا (رازهای ویروس کرونا، توصیه عملی برای محافظت از خانواده تان، علائم و درمان) نوشته ویلسون سی. مارل با ترجمه مرتضی بختیاروند و ویروس کرونا به زبان ساده: کتابی برای بچه ها نوشته الیزابت جنر، کیت ویلسون و نیا رابرتس با ترجمه زهره حق بین از دیگر کتاب های ترجمه شده ای هستند که در این میان دیده می شوند.

همچنین دنیا پساکرونا: مجموعه مقالات عنوان دیگر کتابی است که توسط علی اکبر عبدالرشیدی ترجمه شده است.

فهرست 25 کتاب منتشرشده با عنوان کرونا در ادامه می آید:

نگاهی به سرعت فراوری کتاب های کرونایی

اما درحالی که با گذشت چند ماه از ورود کووید-19 هنوز هر چند روز یک بار حرف تازه ای درباره علائم و نحوه شیوع آن مطرح می گردد، پزشکان درباره یک داروی موثر برای آن به نتیجه نرسیده اند و امروز می شنویم که واکسن کرونا به زودی در بازار خواهد بود و فردا فرد دیگری آن را تکذیب می نماید، سرعتی که در فراوری این آثار وجود داشته است ذهن را به خود مشغول می نماید، که در این بین کیفیت این کتاب ها چگونه است، رقابت چه جایگاهی در فراوری و انتشار آن ها دارد و ... .

حتی اخیرا کرونا در یک کتاب شعر هم دیده شد و این خود شاید نشان دهنده تاثیری است که این ویروس بر زندگی شاعران داشته است. پیش تر کریم رجب زاده، شاعر با اشاره به این که کرونا می تواند در شعر تاثیر بگذارد، به خبرنگاران گفته بود: باید بپذیریم که اساسا شعر از رویدادها بی تأثیر نیست، چنان که با نگاه به تاریخ هم تأثیرات وقایع تاریخی در شعر را می بینیم که نمونه آن شعر خاقانی در خصوص طاق کسری است. این است که قطعا یکی از آبشخورهای شعر وقایعی است که در روزگار شاعر اتفاق می افتد. در سال 98 و پیش از آن رخدادهایی همانند آتش سوزی ساختمان پلاسکو، کشتی سانچی و ... را داشتیم، این اواخر هم مهمان ناخوانده ای به نام ویروس کرونا داشتیم که داریم با آن دست و پنجه نرم می کنیم و همه این ها می تواند تأثیر خودش را در شعر ما بگذارد و همه ما به عنوان انسان می توانیم از این قضایا تأثیر بگیریم و این ها ما را به درد بیاورد.

حمیدرضا شکارسری، شاعر و منتقد ادبی نیز با بیان این که شعرهایی که در این دوران کرونایی نوشته می شوند، اسناد مهمی در آنالیز شرایط اجتماعی این دوران هستند، گفته بود: شاعر چه در بحبوحه های سیاسی، چه در خیابان و در شرایط مختلف شعر می گوید. شرایط کرونایی هم به گمان من از این مستثنی نیست، یعنی ما در این شرایط هم می توانیم خودمان را در موقعیت سرایش شعر قرار بدهیم و در نتیجه با روحیات و اقتضائاتی که زندگی امروز دارد شعر خلق می گردد؛ شعرهایی که به گمان من اسناد مهمی هستند.

البته این درحالی است که عده ای معتقدند ادبیات و البته بیشتر داستان برای این که از وقایع اجتماعی تاثیر بهتری بگیرد به زمان احتیاج دارد.

عرضه تاثیر از کرونا در آثار هنری

با این حال در پی انتشار کتاب هایی که در این مدت با عنوان های کرونایی به بازار رسیده اند، میلاد عظیمی، نویسنده و منتقد ادبی در گفت وگو با خبرنگاران، درباره کتاب هایی که در حوزه ادبیات متاثر از کرونا و در مدت این چند ماه منتشر شده اند می گوید: این سرعت در خصوص مسئله ای که جامعه را این طور درگیر خودش نموده و زندگی ها را تغییر داده و مردم را از هر نظر تحت تاثیر قرار داده، خیلی غیرطبیعی نیست. شاعران و نویسندگان هم جزئی از جامعه هستند و از این موضوع متاثر می شوند؛ تاثری که آن ها از این موضوع می پذیرند در آثار هنری شان عرضه می گردد.

او در ادامه بیان می نماید: به طور کلی زمانه ما، زمانه ای است که به دلیل وسایل ارتباطی ای که در دست همه هست، هنرمندان آثار خودشان را سریع تر عرضه می نمایند که این فواید و مضراتی دارد. مضرات آن را می توانند بعدا با اصلاح، تکمیل و پاکیزه تر کردن کارشان رفع نمایند، در نتیجه این چیزی عجیب و خیلی هم مضر نیست.

عظیمی با اشاره به اثرگذاری کرونا بر ذهن هنرمند می گوید: افراد زیادی بر اثر این ویروس بیمار و فوت شدند، این ها همه عوامل مهمی است برای این که هنرمند از آن تاثیر بگیرد، چون درد و رنج مردم است. فقط هم درباره کرونا این طور نیست. درباره همه موضوعات همین طور است که شاعر امروز شعری را می گوید و فردا آن را منتشر می نماید. اگر ایرادی باشد در کل این فرآیند است . البته که این موضوع از قدیم هم بوده است. شاعران برای مسائلی که امروز در خیابان ها رخ داده بود شعر می گفتند و فردا در روزنامه چاپ می شد، آن موقع اصلا اینترنت هم وجود نداشت.

او سپس اظهار می نماید: با این حال شاعران و هنرمندانی هم بوده اند که معتقدند این مسائل اجتماعی باید وارد ذهن و ضمیر هنرمند گردد و نشت کند و آن را بپرورانند. مثلا نیما یوشیج بر این معتقد بود و نظرش این بود که لزومی ندارد هنرمند درباره یک مسئله اجتماعی یا سیاسی سریع واکنش نشان بدهد و این واکنش باید از درونش باشد. عده ای هم مخالف این هستند. اما اصل قضیه این است که اثری که آفریده می گردد باید ضوابط و اقتضائات یک اثر خوب هنری را داشته باشد. اصل این است. طبیعتا شاعر اگر فرصت داشته باشد بیشتر روی آن فکر و کار کند، اثر بهتر می گردد.