با کَگو آشنا شوید؛ پرنده ای کمیاب، ناتوان از پرواز و دارای ویژگی ای منحصربه فرد در میان تمام پرندگان - مجله شهبازی

بومیان این مجمع الجزایر دورافتاده در اقیانوس آرام جنوبی، کَگو را شبح جنگل می نامند. اما آنچه او را واقعاً از دیگر پرندگان دنیا متمایز می نماید، تنها رنگ و ریختش نیست؛ بلکه ویژگی فیزیولوژیکی کاملاً منحصربه فردی است که در هیچ پرنده دیگری دیده نشده است.

تنها پرنده ای در دنیا که شاخک های بینی دارد

ویژگی خاص کَگو، شاخک های بینی اوست؛ ساختارهایی ظریف و پوستی که به مانند دو دریچه، سوراخ های بینی اش را در مواقع احتیاج می پوشانند. واژه علمی این پرنده، Rhynochetos jubatus، نیز ریشه در همین ویژگی دارد: ترکیبی از واژه های یونانی برای بینی (rhyno) و شاخک (chetos).

پژوهشگران معتقدند این شاخک ها به کَگو یاری می نمایند تا هنگام جست وجو در میان برگ های خیس و خاک گرفته جنگل، از ورود ذرات ریز و گل ولای به دستگاه تنفسی اش جلوگیری کند. طعمه های او اغلب حشرات، کرم ها، حلزون ها و مارمولک های کوچک هستند؛ و همین سبک زندگی زمینی، علت تکامل چنین ساختاری شده است.

پرنده ای رو به انقراض، با دخالت انسان

متأسفانه، این پرنده در شرف انقراض است. اما نه به خاطر تغییرات طبیعی، بلکه به علت فعالیت انسانی.

در اواخر قرن نوزدهم، مهاجران اروپایی که وارد کالدونیای تازه شدند، کَگوها را برای پرهای تزیینی تاجی شکل شان شکار کردند؛ پرهایی که در آن دوران زینت کلاه های فاخری می شدند. این روند، جمعیت کَگو را در مدت کوتاهی به مرز نابودی رساند.

هرچند آن مد گذرا رو به سرانجام رفت، اما تهدیدها متوقف نشد. سگ های ولگرد و دیگر شکارچیان وارداتی، و بعلاوه تخریب زیستگاه های طبیعی، عواملی بودند که همچنان جمعیت این پرنده را کاهش دادند. امروز تخمین زده می گردد که تنها 600 تا 2 هزار کَگو در طبیعت به جای مانده اند.

کوشش هایی که به بار نشسته اند

اما داستان کَگو، فقط روایتی غم انگیز نیست. دهه هاست که کوشش های حفاظتی و برنامه های تکثیر در محیطهای حفاظت شده، به طور پیوسته پیگیری شده اند. در پارک طبیعی ری ویر بلو (Rivière Bleue) برای مثال، در سال 1984 فقط 60 کَگو شناسایی شده بود. امروز، تعداد آن ها به بیش از 1000 پرنده زنده و فعال رسیده است.

مسئول پروژه گفته است: امروز در بخش هایی از جنگل، جفت های تازه ای از کَگوها شکل گرفته اند. جمعیت آن ها به طور پیوسته در حال افزایش است و منظره امیدوارنماینده ای داریم.

چرا کَگو استثنایی است؟

کَگو تنها به خاطر ناتوانی در پرواز یا شاخک های بینی اش خاص نیست. این پرنده با پرهای خاکستری یکدست، تاجی بلند بر سر و رفتاری متین، حضوری بی صدا و دلنشین در دل جنگل دارد. برخلاف بسیاری از پرندگان، صدای خاص و متمایزی فراوری می نماید و اغلب به صورت جفت های نر و ماده همیشگی زندگی می نماید؛ با پیوندی عاطفی پایدار.

این پرنده خشکی زی، از معدود پرندگانی ست که به طور بومی فقط در یک نقطه از دنیا - کالدونیای تازه - یافت می گردد. و همین موضوع، مسئولیت انسان را برای حفاظت از این پرنده دوچندان می نماید. اگر کَگو از بین برود، با او نه تنها یک گونه، بلکه یک بخش از میراث طبیعی کره زمین از دست می رود.