اورکلاک کامپیوتر چیست و آیا این کار واقعا مزایای محسوسی دارد؟ - مجله شهبازی

اورکلاک چیست؟

زمانی که صحبت از اورکلاک کامپیوتر می گردد، در بیشتر موارد منظور طرف مقابل، اورکلاک کردن CPU است. باید خاطرنشان کنیم امکان اورکلاک قطعات دیگری مانند کارت گرافیک و حتی رم هم وجود دارد اما روی هم رفته معمولا اورکلاک با پردازنده مرتبط است.

پردازنده هم همانطور که می دانید، مغز کامپیوتر شما محسوب می گردد. این قطعه هم حداقل و حداکثر سرعت کلاک تعیینی دارد و این سرعت هم نشان دهنده سرعت اجرای دستور العمل ها در هر ثانیه است. با توجه به همین موضوع، زمانی که پردازنده را اورکلاک می کنید، این یعنی CPU موردنظر به سرعت کلاک بالاتر از حد تعریف شده دست پیدا می نماید و در نتیجه می تواند در هر ثانیه دستورالعمل های بیشتری را اجرا کند که این یعنی در کل سرعت سیستم افزایش پیدا می نماید.

برای پردازش های سنگین، اورکلاک کردن پردازنده به شما یاری می نماید که برترین کارایی ممکن را از CPU دریافت کنید و در نتیجه مثلا در سناریو هایی که سیستم قبلا کم می آورد، با اورکلاک کردن ممکن است بتوانید همان کارها را بدون مشکل خاصی انجام دهید.

فرایند اورکلاک

بار دیگر باید تاکید کنیم که اورکلاک در بیشتر مواقع به افزایش سرعت پردازنده اطلاق می گردد و با این کار، CPU می تواند نسبت به سرعت تعریف شده عملکرد بهتری ارائه کند. اما اگر یک پردازنده در صورت اورکلاک می تواند سرعت بیشتری ارائه کند، پس عملا نهایت سرعت در نظر گرفته شده از طرف سازنده، تمام توان آن را نشان نمی دهد. سازندگان پردازنده ها معمولا نهایت سرعت این قطعات را بر اساس میانگین عملکرد تعیین می نمایند و روی هم رفته پایداری را به نهایت سرعت ترجیح می دهند.

اما در فرایند ساخت، طبیعتا پردازنده ها به شکل یکسانی ساخته نمی شوند و بعضی از آن ها می توانند توان بسیار بالاتری در اختیار کاربران قرار دهند. علاوه بر این اگر محدودیت های مربوط به تامین انرژی و خنک سازی رفع گردد، پردازنده قادر است بهتر کار کند. با توجه به تمام این موارد، اگر پردازنده سیستم شما قابل اورکلاک باشد و از سوی دیگر انرژی و خنک سازی کافی برای آن فراهم کنید، پس می توانید حداکثر سرعت بالاتر از حد تعیین شده از طرف سازنده را از آن بگیرید.

مزایا و معایب اورکلاک کردن

اورکلاک کردن پردازنده بدون شک مزایای زیادی دارد ولی از سوی دیگر نمی توانیم معایب این کار را هم نادیده بگیریم. در ادامه به تعدادی از مزایا و معایب این کار می پردازیم.

مزایای اورکلاک: عملکرد بهتر

مهم ترین مزیت اورکلاک کردن این است که با همین قطعات فعلی سیستم خود می توانید عملکرد بهتری دریافت کنید. این یعنی اگر مثلا پردازنده از اورکلاک پشتیبانی می نماید ولی به وسیله سازنده سرعت آن تا حدی محدود شده، بدون احتیاج به خرید پردازنده نو، قادر به دریافت سرعت بیشتری از آن هستید.

واقعیت این است که برای بسیاری از کاربران معمولی که فشار زیادی به سیستم وارد می نمایند، اورکلاک کردن هیچ مزیت خاصی ندارد. اما برای افرادی که پردازش های سنگین با سیستم انجام می دهند، این کار می تواند فواید زیادی داشته باشد. به عنوان مثال اگر یک سیستم گیمینگ میان رده در اختیار دارید، با اورکلاک کردن پردازنده و کارت گرافیک ممکن است بتوانید بازی های سنگین را با فریم ریت و گرافیک بهتری اجرا کنید. بنابراین عملا بدون اینکه متحمل هزینه بیشتری شوید، با تجربه کاربری بهتری برای اجرای بازی ها روبرو خواهید شد.

برای سیستم های قدیمی، به لطف اورکلاک کردن می توانید عمر آن ها را افزایش دهید. البته همانطور که گفتیم، خود پردازنده و دیگر قطعات هم باید قابل اورکلاک باشند و چنین کاری را نمی توانید برای تمام قطعات سخت افزاری انجام دهید. ضمناً برای بهبود عملکرد سیستم های قدیمی، انجام کارهایی مانند استفاده از حافظه SSD به جای هارد HDD هم موثر واقع می گردد.

معایب اورکلاک: گرمای زیاد

یکی از بزرگ ترین معایب اورکلاک کردن پردازنده این است که گرمای بیشتری فراوری می نماید. به خاطر داشته باشید که شرکت سازنده با در نظر گرفتن همین بحث فراوری گرما، سرعت پردازنده را محدود می نماید و به همین دلیل اگر CPU سیستم گرمای بیش از حدی فراوری کند، شاید دیگر قطعات سیستم آمادگی برخورد با این حرارت را نداشته باشند.

این گرما عوارض جانبی به همراه دارد. به عنوان مثال برای کنترل این افزایش گرما، به احتمال زیاد به سیستم خنک نماینده بهتری برای پردازنده احتیاج دارید. بعلاوه با توجه به تاثیر این گرما بر عملکرد دیگر قطعات، باید ببینید آیا دیگر فن های موجود در کیس می توانند گرمای انتقال یافته به سایر قطعات را کنترل نمایند یا نه.

افزایش مصرف انرژی

زمانی که پردازنده یا هر قطعه دیگری را اورکلاک می کنید، پس طبیعتا برای ارائه عملکرد بهتر باید انرژی بیشتری مصرف کند. در نتیجه قبل از اورکلاک کردن باید ببینید آیا پاور کیس از توان کافی برای تامین انرژی این قطعات بهره می برد یا نه. در صورت ناهماهنگی بین قطعات و پاور، چاره ای جز خرید پاور با توان بیشتر ندارید.

ناپایداری

برای اینکه بتوانید در زمینه اورکلاک به برترین نتیجه دست پیدا کنید، باید صبر بالایی داشته باشید. اول از همه باید سرعت را گام به گام افزایش دهید و با هر افزایش سرعت، عملکرد سیستم را از زوایای مختلف آنالیز کنید. برای پردازنده هایی که از قابلیت اورکلاک پشتیبانی می نمایند، حداکثر سرعتی که می توان از آن ها دریافت کرد به عوامل مختلفی بستگی دارد و بنابراین با آزمون و خطا می توانید برترین عملکرد را از آن ها دریافت کنید که همین آزمون و خطا، احتیاجمند صبر و حوصله زیادی است.

اما در واقعیت، ممکن است با مسائلی مانند خاموش شدن های ناگهانی و نمایش صفحه آبی مرگ روبرو شوید. بنابراین برای بسیاری از کاربران معمولی، اورکلاک ارزش احتمال بروز این مسائل را ندارد زیرا آن ها می خواهند در تمام شرایط از سیستم پایداری استفاده نمایند و نسبت به به ناپایداری عملکرد سیستم نگرانی زیادی دارند.

احتمال افزایش هزینه ها

همانطور که کمی بالاتر گفتیم، اورکلاک کردن قطعات سیستم شاید احتیاجمند استفاده از پاور نو باشد زیرا ممکن است پاور فعلی توان کافی برای تامین انرژی قطعات اورکلاک شده را نداشته باشد. از سوی دیگر مدیریت گرما هم اهمیت بسیار زیادی دارد و اگر در حال حاضر از سیستم خنک نماینده خیلی خوبی استفاده نمی کنید، شاید به ناچار باید خنک نماینده بادی یا آبی بهتری برای پردازنده بخرید.

کاهش عمر قطعات

به علت افزایش ولتاژ و گرما، عمر قطعات اورکلاک شده ممکن است کاهش پیدا کند. علاوه بر این اگر در زمینه استفاده از حداکثر سرعت پردازنده زیاده روی کنید و مرحله به مرحله سرعت آن را افزایش ندهید، شاید CPU زودتر از انتظار خراب گردد. البته قطعات سخت افزاری در این زمینه سال به سال بهتر می شوند.

آیا اورکلاک کردن کامپیوتر ارزشش را دارد؟

همانطور که می بینید، اورکلاک کردن کامپیوتر در کنار مزایای جذابی که دارد، معایب مختلفی هم به همراه می آورد. بعضی از خوره های تکنولوژی بر این باور هستند که اورکلاک نکردن کامپیوتر مانند این است که از قابلیت ها و عملکرد حاضر و آماده استفاده نگردد. بعلاوه این دسته از کاربران می گویند دیگر معایب مربوط به این موضوع را می توان تا حد زیادی کاهش داد یا حتی بر آن ها غلبه کرد.

به عنوان مثال، واقعیت این است که تاثیر اورکلاک بر کاهش عمر قطعات اصلا چشمگیر نیست و تا سال ها می توانید با خیال راحت از پردازنده اورکلاک شده بهره ببرید. بنابراین در نهایت در جواب به این سوال که آیا اورکلاک ارزشش را دارد یا نه، باید به ببینید چه احتیاجهایی دارید و چگونه می خواهید از کامپیوتر بهره ببرید.

مثلا حتی اگر سیستم را اورکلاک کنید و از عملکرد بهتری بهره ببرید، آیا این تفاوت عملکردی برای شما محسوس خواهد بود؟ چنین سوال مهمی را قبل از آغاز فرایند اورکلاک باید از خود بپرسید. بعلاوه باید تمام مسائل موجود در سیستم را شناسایی کنید. به عنوان مثال اگر سیستم شما ظرفیت رم کمی دارد، طبیعتا حتی اگر پردازنده را هم اورکلاک کنید، قرار نیست عملکرد سیستم به طور معجزه آمیزی بهتر گردد و افزایش ظرفیت رم می تواند بهبود عملکرد بهتری برای شما داشته باشد.

از سوی دیگر، ما نمی خواهیم شما را از اورکلاک کردن سیستم منصرف کنیم زیرا همانطور که گفتیم، این کار بدون شک مزایای مهمی دارد. اما انجام این کار، راه حل مناسبی برای تمام کاربران نیست.

آیا اورکلاک کردن بی خطر است؟

اگر در پی اورکلاک کردن پردازنده هستید، همانطور که تاکید کردیم، باید به صورت گام به گام این کار را انجام دهید تا بتوانید برترین سطح عملکرد را برای پردازنده خود پیدا کنید. اگر به طور ناگهانی سرعت پردازنده را بالا ببرید و با ناپایداری روبرو شوید، پس باید قدرت آن را کاهش دهید.

اگر در شرایط عادی حرارت قطعات کامپیوتر شما بیش از حد مجاز است، پس طبیعتا اورکلاک کردن سیستم این شرایط را بدتر می نماید. بنابراین همیشه باید دمای پردازنده را آنالیز کنید تا با چنین مسئله ای روبرو نشوید. سال ها اورکلاک کردن پردازنده ریسک های بیشتری داشت ولی طی سال های گذشته، اینتل و AMD پردازنده های قابل اورکلاک بسیار بهتری راهی بازار نموده اند تا کاربران نگرانی کمتری در این زمینه داشته باشند.

آیا باید کامپیوتر را اورکلاک کنم؟

بعد از خواندن این مطلب، اگر نگران آسیب رسیدن به قطعات هستید، پس توصیه می کنیم سمت اورکلاک کردن نروید. به طور کلی اگر کاربر حرفه ای نیستید و در زمینه فنی هم سررشته ای ندارید، بهتر است به همان عملکرد فعلی بسنده کنید یا اینکه با ارتقای قطعات، سرعت را بهبود ببخشید. اما اگر در پی اورکلاک کردن سیستم هستید، پس بهتر است ریسک های چنین کاری را هم در نظر بگیرید.

منبع: Android Authority